Lipa

Lipa drobnolistna
Tilia cordata – łac. tilia „lipa”; łac. cordatus „sercowaty, w kształcie serca” (odniesienie do kształtu li¶ci); nazwa znana od czasów starożytnych.
Rodzina: Lipowate (Tiliaceae)

W starożytnej Grecji lipa była symbolem czysto¶ci, niewinno¶ci i nadziei. Słowianie, gdy byli jeszcze poganami, czcili to drzewo, uważaj±c je za ¶więte. Wierzyli, że chroni przed piorunami i złymi duchami. W medycynie ludowej stosowano kwiaty, li¶cie i korę lipy. Do dzi¶ wywar z kwiatów tego drzewa jest często stosowany przy kaszlu i przeziębieniach.

Drzewo osi±ga wysoko¶ć do 30 m, tworzy okazał±, stożkowat±, zaokr±glon± koronę na prostym pniu. Kora lipy jest szara i popękana, a sercowate li¶cie stosunkowo małe (5-8 cm). Lipa drobnolistna kwitnie w czerwcu. Jej kwiaty s± obupłciowe. A ich intensywny zapach przywabia pszczoły. Jej owoce, zwane orzeszkami, s± okr±głe, gładkie, o cienkich ¶ciankach. Można je z łatwo¶ci± rozkruszyć palcami, czego się nie da zrobić z orzeszkami jej krewniaczki lipy szerokolistnej.

Warto wiedzieć: Drewno lipowe jest miękkie i łatwe w obróbce, nadaje się szczególnie do prac snycerskich i rzeĽbiarskich. Ma bardzo charakterystyczny zapach.

Ciekawostka: Lipę drobnolistn± łatwo odróżnić od lipy szerokolistnej po barwie włosków w k±tach nerwów na spodniej stronie li¶cia. U lipy drobnolistnej włoski s± br±zowawe, a u szerokolistnej maj± kolor biały.

Zapylanie: ro¶lina owadopylna.

Rozsiewanie: anemochoria.

Najgrubsza lipa drobnolistna w Lasach Państwowych

Lipa szerokolistna

Szersza i większa od drobnolistnej ;)

Lipa szerokolistnaTilia platyphyllos – łac. tilia „lipa”; gr. platyphyllos „szerokolistny”, od gr. platys „szeroki” i gr. phyllon „li¶ć”; nazwa znana od czasów starożytnych.
Rodzina: Lipowate (Tiliaceae)

Najczę¶ciej spotykan± lip± we wsiach i przy ko¶ciołach jest lipa szerokolistna; w wielu regionach kształtuje ona krajobraz osad ludzkich. Ze względu na mał± odporno¶ć na zanieczyszczenie ¶rodowiska rzadko występuje w miastach. Prosty pień lipy osi±ga wysoko¶ć do 40 m. Okazała korona jest gęsta i ma regularny kształt.

Li¶cie ułożone s± na pędzie skrętolegle. Maj± kształt sercowaty, a ich brzegi s± ostro piłkowane. Lipa szerokolistna kwitnie wcze¶niej od drobnolistnej. Jej obupłciowe kwiaty zebrane s± po 2-5 w zwisaj±cych kwiatostanach. Owocem lipy jest owłosiony kulisty orzeszek, z 5 wyraĽnymi żebrami. W odróżnieniu od owocu lipy drobnolistnej ma on grube ¶ciany i nie sposób zgnie¶ć go w palcach.

Warto wiedzieć: Lipa jest podstawowym drzewem w pszczelarstwie. Jej nektar, pyłek i spadĽ, zwabiaj± do siebie ogromne ilo¶ci pszczół. Maj± także duże znaczenie w lecznictwie.

Ciekawostka: Lipa jest gatunkiem długowiecznym, dożywa około 500 lat. Jej lekkie i miękkie drewno wykorzystywane jest do wyrobu zabawek, desek kre¶larskich, chodaków; z łyka młodych drzewek wyplatano maty, sznury, koszyki i łapcie.

Zapylanie: ro¶lina owadopylna.

Z lipy powstał ołtarz Wita Stwosza w bazylijce Mariackiej w Krakowie ;)